بررسی اشکالات زکریا بطرس بر اعجاز بیانی قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته مقطع دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی ،مدرس حوزه و دانشگاه؛ قم؛ ایران

چکیده

ااعجاز لفظی یا ادبی از مهم ترین جنبه های اعجاز قرآن محسوب می‌گردد که علاوه بر قرآن پژوهان، توجه غیر مسلمانان و مستشرقان را نیز به خود جلب نموده است. آقای زکریا بطرس، کشیش مصری تباری که به رویکرد انتقادی تند، نسبت به اسلام و قرآن شناخته می‌شود، در مقاله ای، با ذکر چند آیه که مدعی انطباق نداشتن آنها با قواعد مدون ادبیات عرب است، اعجاز بیانی قرآن را انکار نموده است. انکار اعجاز بیانی قرآن مبتنی بر شبهۀ ناسازگاری آیات قرآن با قواعد مدون ادبیات عرب و شبهۀ مرجعیت قواعد مدون، برای ارزیابی آیات قرآن می‌باشد که در جستار حاضر، هر دو شبهه به روش تحلیلی-انتقادی بررسی شده‌اند. رهاورد پژوهش حاضر این‌است که هیچ گونه ناهماهنگی بین قواعد مدون نحو عربی و آیات قرآن وجود ندارد و شبهۀ ناسازگاری بین آندو، زائیده عدم اطلاع دقیق بر قواعد نحو است. همچنین قواعد ادبیات عرب بعد از تدوین قرآن کریم و با مراجعه به آیات این کتاب آسمانی، برای جلوگیری از اشتباه در قرائت و فهم آن تدوین شده‌اند؛ از این رو، اعتبار قواعد مدون در گرو هماهنگی با آیات قرآن است. بنابراین شبهۀ مرجعیت قواعد مدون برای ارزیابی قرآن کریم بر خلاف واقعیت های بدیهی تاریخی می‌باشد و شناخت و توجه جایگاه حقیقی قرآن کریم و قواعد مدون ادبیات عرب، بطلان شبهه را آشکار می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


  • قرآن کریم.
  • ابن بابویه. محمد بن علی. (1385 ش). علل الشرایع. قم: کتاب فروشی داوری.
  • ابن عجیبه. احمد بن محمد. (1419 ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. قاهره: دکتر حسن عباس زکی.
  • ابو الحسین، احمد بن فارس. (1404 ق). معجم مقائیس اللغه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  • ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف. (1420 ق). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت: دار الفکر.
  • اسماعیل بن عباد. (1414 ق). المحیط فی اللغه. بیروت: عالم الکتاب.
  • الشربجی، محمد یوسف. (1424 ق). أثر القرآن الکریم فی اللغة العربیة و التحدیات المعاصرة. التراث العربی، صص 120-136.
  • النسفی، عبدالله ابن احمد. (1416 ق). تفسیر النسفی. بیروت: دار النفائس.
  • آلوسی، سید محمود. (1425 ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • بستانی، قاسم. (1391 ش). قرآن و تأثیرگزاری های مختلف آن بر نحو عربی. پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، صص 39-60.
  • بغوی، حسین بن مسعود. (1420 ق). معالم التنزیل فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث.
  • بیضاوی، عبدالله بن عمر. (1418 ق). انوار التنزیل و اسرار التاویل. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • ثعالبی، عبد الرحمن بن محمد. (1418 ق). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • ثعلبی، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم. (1422 ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • جمیل شامی، احمد. (1412 ق). تأثیر القرآن الکریم فی نشأة النحو. المعارج، صص 41-58.
  • جوهری، اسماعیل بن حماد. (1410 ق). الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم للملایین.
  • حسن، عباس. (1367 ش) النحو الوافی. تهران: ناصر حسرو.
  • خوئی، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). البیان فی تفسیر القرآن. قم: موسسه احیاء آثار الامام الخوئی ره.
  • درویش، محی الدین. (1415 ق). اعراب القرآن و بیانه. سوریه: دار الارشاد.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات الفاظ القرآن. لبنان-سوریه: دار العلم- الدار الشامیه.
  • رشید الدین میبدی، احمد بن ابی سعد. (1371 ش). کشف الاسرار و عده الابرار. تهران: امیرکبیر.
  • زرکشی، محمد بن بهادر. (1410 ق). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دار المعرفه.
  • زمخشری، محمود. (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
  • زیدان، جرجی. (1372 ش) تاریخ تمدن اسلام. ترجمه علی جواهر کلام. تهران: امیر کبیر.
  • سبحانی، جعفر. (1426 ق). محاضرات فی الالهیات. قم: موسسه الامام الصادق علیه السلام.
  • سیرافی، محمد بن عبد الله. (1429 ق). شرح کتاب سیبویه. بیروت: دار الکتب العلمیه.
  • سیوطی، عبد الرحمن ابن ابی بکر. (بی‌تا). البهجه المرضیه علی الفیه ابن مالک. قم: اسماعیلیان.
  • سیوطی، عبد الرحمن بن ابی ابکر. (1421 ق). الاتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العربی.
  • صافی، محمود بن عبد الرحیم. (1418 ق). الجدول فی اعراب القرآن. دمشق: دار الرشید موسسه الایمان.
  • طبرسی، احمد بن علی. (1403 ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. مشهد: نشر مرتضی.
  • طبرسی، فضل بن حسن. (1372 ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
  • طریحی، فخرالدین. (1416 ق). مجمع البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
  • عاملی، سید جعفر مرتضی. (1368 ش). تاریخ تدوین قرآن کریم. کیهان اندیشه، صص 5-25.
  • علامه حلی، حسن بن یوسف. (1427 ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: موسسه النشر الااسلامی.
  • فخر الدین رازی، ابو عبدالله محمد بن عمر. (1420 ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث.
  • فراهیدی. خلیل. (1410 ق). العین. قم: هجرت.
  • قرطبی، محمد ابن احمد. (1364 ش). الجامع لاحکام القرآن. تهران: ناصرخسرو.
  • کریم پور قراملکی، علی, و محمد امینی. (1398 ش). رد دلایل مستشرقان در ادعای اغلاط نحوی قرآن. نشریه قرآن پژوهی، صص 93-114.
  • مصطفوی، حسن. (1402 ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر.
  • معرفت، محمد هادی. (1388 ش). التمهید فی علوم القرآن. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
  • --------------. (1382 ش). تاریخ قرآن. تهران: سمت.
  • --------------. (1423 ق). شبهات و ردود حول القرآن الکریم. قم: موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.
  • نحاس، ابوجعفر احمد بن محمد. (1421 ق). اعراب القرآن. بیروت: منشورات محمدعلی بیضون، دار الکتب العلمیه.
  • نیشابوری، محمود بن ابو الحسن. (1425 ق). ایجاز البیان عن معانی القرآن. بیروت: دارالغرب الاسلامی.
  • Botros, Zakaria. 2018. 3 1. www.fatherzakaria.net.
  • d. https://wng.org/. Accessed 6 20, 2022. https://wng.org/special-sections/daniel-of-the-year.
  • Accessed 6 21, 2022. https://orthodoxwiki.org/Zakaria_Botros.