چنانچه خاستگاه و زمینه‌های پیدایش و شکل‌گیرى شبهه در افراد جامعه تبیین گردد و از بین برود، شبهه افکنان در راهبردهای خود برای اضمحلال هویت و اعتقادات اصیل جامعه موفق نخواهند شد. بنابراین تبیین خاستگاه شبهه، شبهه‌پذیری و شبهه‌افکنی به جامعه کمک مى‌کند، تا از تکوین ابتدایی و شکل‌گیرى شبهه، رشد و انتشار آن، جلوگیرى کند. در صورت نشر شبهه نیز به جامعه کمک می‌کند تا گام اول مواجهه با آن را به درستی بردارد. پژوهش حاضر با هدف شناخت خاستگاه شبهه، شبهه‌پذیری و شبهه افکنی بمثابه مبنای معرفتی لازم در مواجهه با شبهه و رفع آن انجام گرفته است. بدین جهت در مقام اثبات، به بازتقریر خاستگاه آنها در فرهنگ اصیل اسلام پرداخته است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. با توجه به ماهیت پژوهش و نوع نگرش به موضوع، برای استنباط و تحلیل، جمع آوری دادهها و اطلاعات به روش اسنادی صورت پذیرفته است. یافتهها بیانگر این است که شبهات، ریشه در ملکات نفسانی انسان دارند؛ اگر چه عوامل بیرونی متعددی در تکوین و پذیرش شبهه نقش دارد لکن آنچه شبهه‌پذیری را ممکن می‌سازد خاستگاه درونی شبهه در انسان است. بنابراین برای مواجهه با شبهات سه مؤلفة اساسی مورد نیاز است: 1. تحلیل علل وجودی شبهه‌پذیری 2. تحلیل علل ثبوتی ایجاد شبهه و شبهه افکنی؛ 3. تبیین عناصر شبهه‌پرداز و اهداف آنان برای پشتیبانی خرد مخاطبان در جهت عدم پذیرش شبهه.
علیزاده موسوی، سیدمهدی. (1394). سلفی‌گری و وهابیت. چاپ ششم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
علیزاده موسوی، سیدمهدی. (1395). «درآمدی برچیستی شبهه در علم کلام»، پژوهشنامه حج و زیارت. سال 1/2. صص 65-90.
علوی، پرویز. (1376). ارتباطات سیاسی: ارتباطات، توسعه و مشارکت سیاسی. چاپ چهارم. تهران: انتشارات ثانیه.
غروی نائینی، نهله و حسین ابیضی شلمانی. (1387). «انواع پرسش پرسشگران عصر نزول قرآن کریم و رابطه آن با دانش». پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم. زمستان /1، 81-103.
غزالی، محمد. (1351). احیاء العلوم. ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فاضل یگانه، مسعوده و فرانک بهمنی. (1400). «ماهیت توریه و بازخوانی نقش آن در جواز و عدم جواز». فصلنامۀ پژوهش‌های فقهی،17/4، 1319-1346.
فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410 ق). کتاب العین. قم: انتشارات هجرت.
فیومی، احمد بن محمد. (1977 م). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قاهره: دار المعارف.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1369). اصول کافی. چاپ اول. سید جواد مصطفوی. تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه.
کلینی، محمد بن یعقوب. (1363). الکافی. قم: دار الحدیث.
مجلسی، محمّد باقر. (1403 ق). بحارالانوار. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
)
